ANTIEKE AASRECEPTUREN en andere wijsheden uit de oudheid

Plaats reactie
Gebruikersavatar
Hans Brinkel
Berichten: 5271
Lid geworden op: 04-02-2003 01:00
Locatie: Zoetermeer
Contacteer:

27-11-2004 11:47

Diverse zaken uit onderstaande vertaling uit een boekje van de 16 de eeuw!!! :o lees ik vandaag de dag weer zaken terug op dit forum. (zoals de grote aasuitdaging en het schijnen met zaklantaarns in het water om vis op te sporen.
Het e.e.a. is een verkorte samenvatting zonder plaatjes welke ik geplaast heb in ons verenigingsblad voor verzamelaars van oude hengelsportmaterialen ACE/VHV .
Enjoy it! :D
Hans Brinkel
p.s Mitz van de kamp....kan ik nog een prijsje winnen met onderstaand aasreceptuurtje in jou topic de grote aasuitdaging ??


DEN SACK DER CONSTEN, OFTEWEL , DE ZAK MET KUNSTJES

Uit een klein boekje in het Middelnederlands uit het begin van de zestiende eeuw

Dit boek , 'den sack der consten' of 'de zak met kunstjes'
getiteld, bevat recepten voor allerlei huismiddeltjes. Een
ervan gaat over hoe je aas moet maken om te vissen.

DE ORIGINELE TEKST LUIDT ALS VOLGT:

Om te maken goet aes voor alle tiden van den iare om metter
ingel roede te visscen:
Neemt tarwen bloemen ruyt of onghel van eenen scape dat nieu
geslaghen is ende dat witte van den eye ende slaet en
menghelt dat wel te samen ende doet dat aen u hangelen.

Het probleem ligt in de vertaling van 'tarwen bloemen ruyt'. De
tekst is gedrukt aan het begin van de zestiende eeuw. Er
is ook een editie van het eind van de zestiende eeuw.
Daarin staat 'tarwenbloemen Ruyt'. Daardoor is het waarschijnlijk
dat 'tarwenbloemen' iets zegt over 'ruyt'. 'Ruyt' kan 'ruit'
betekenen. 'Ruit' is een plant. Er zijn verschillende
soorten van deze plant, maar we kunnen nergens iets terugvinden dat
tarwe ook een soort 'ruit' is.
Als tarwe tot deze plantensoort behoort, blijft de
vraag bestaan wat 'tarwen bloemen' betekent. Is het bloem
van tarwemeel, tarwebloem? Of zijn het misschien de bloemen
van de tarwe?

Echter er is ook een tweede mogelijkheid. 'Ruyt' kan
namelijk ook 'ruw' of 'grof' betekenen.

Het kan zijn dat de drukker van de latere editie een fout gemaakt heeft; dat
'ruyt' geen zelfstandig naamwoord is, maar een bijvoeglijk.
Als dat zo is, wordt de vertaling 'grof tarwebloem' of
'ruw tarwebloem'.

Aangezien ik van beroep kok ben, ben ik er 99% van overtuigd dat de goede vertaling namelijk moet zijn : GROF TARWEBLOEM.
Ook vandaag de dag gebruiken we in de keuken namelijk grof of fijn gemalen tarwebloem. Zelfs vele geheime karper boillie recepten van vandaag de dag maken melding van grof
of fijn tarwebloem, dus in wezen is er zelfs na 500 jaar !! nog maar weinig veranderd!


DE CORRECTE VERTALING VAN BOVENSTAAND RECEPT LUIDT DAAROM ALS VOLGT:

Om goed aas te maken, voor alle tijden van het jaar, om met
de hengel te vissen:
Neem grof tarwebloem en vet van een schaap dat pas geslacht is en het
wit van een ei. En roer dat goed door elkaar en doe dat
aan uw hengel
(het laatste moet natuurlijk zijn, doe dat aan het haakje van uw hengelsnoer , waarschijnlijk was de originele schrijver of vertaler zelf geen visser!!. )

In hetzelfde boek vonden we trouwens nog een verwijzing naar het hengelen!!


ORIGINELE TEKST LUIDT ALS VOLGT:

Om visschen te vanghen bi nachte:
Neemt een lanteerne van glase ende set daer in een bernende
keerse, en hout die lanteerne op dat water ende die visscen
willen comen na dat licht vander lanteernen. Of neem netelen
ende donderbaert ende stampt die tsamen ende doet dat sap in
een visch wier, ofte vivere, ende al die visschen willen
daer vergaderen ende sijn u handen daer met bestreken so
muechdise vanghen

GLOBALE VERTALING

Om vissen te vangen bij nacht:
Neemt een lantaarn van glas en zet daar een brandende kaars
in. En houdt de lantaarn boven het water en de vissen zullen
naar het licht van de lantaarn komen. Of neemt (brand)netel
en huislook en stampt dat in elkaar en doet dat sap in een
visvijver, of poel, en alle vissen zullen zich daar
verzamelen En als uw handen daarmee bestreken, dan kunt u ze vangen.

Ook hier staat in wezen niks nieuws, vandaag de dag wordt er door beroepsvissers en stropers nog immer gebruik gemaakt van verlichting om de vissen te lokken, wat betreft het tweede deel van de tekst ,dit lijkt wel erg sterk op al die flavours (geurstoffen en lokmiddeltjes) welke karpervissers vandaag de dag veelvuldig gebruiken in hun boilierecepten.

Hans Brinkel
Gebruikersavatar
Henk ter Maat
Berichten: 6499
Lid geworden op: 23-01-2002 01:00
Locatie: Didam

27-11-2004 12:38

Hans,

Bloem

Door het breken van tarwekorrels, zeven en malen ontstaan verschillende soorten bloem. De meest blanke bloem heet patentbloem. Deze bevat vrijwel geen zemelen of kiemdeeltjes. Tarwebloem is wat grauwer van kleur en bevat een kleine hoeveelheid zemelen en kiemdeeltjes. Als alle zemelen en kiemdelen van de tarwe erbij zitten, spreekt men over volkorenmeel.

( Neemt tarwen bloemen ruyt of onghel van eenen scape)
( Neemt tarwen bloemen, ruyt of onghel van eenen scape)

Zou het Ruyt na de komma nu ook plantenvet of plantaardige olie kunnen zijn?
Ben zeer benieuwd..
Groet'n Henk..

still growing Old.
Gebruikersavatar
Hans Brinkel
Berichten: 5271
Lid geworden op: 04-02-2003 01:00
Locatie: Zoetermeer
Contacteer:

27-11-2004 13:20

poeeh Henk....ik vondt die hele vertaling al een zware bevalling :D , ik laat het daar maar bij :roll:
Maar ik had deze reactie natuurlijk wel van jou kunnen verwachten :cry:
gr
Hans
Gebruikersavatar
Henk ter Maat
Berichten: 6499
Lid geworden op: 23-01-2002 01:00
Locatie: Didam

27-11-2004 13:38

Hans ,
Hoezo, kunnen verwachten??
Val ik of iets anders wat tegen soms? :oops:

'Ruyt'of 'ruit' zou mogelijk ook kunnen duiden op een zeef of 'ruitvorm' onderin een pers welke gebruikt werd om oliehoudende planten uit te persen, ' te ruiten'?

Om nu terug te komen op de tekst; Neemt tarwen bloemen ruyt of onghel van eenen scape, dan zou dit samen met een spatie ook nog iets ander kunnen opleveren..namelijk;
Neemt men tarwen bloem en ruyt of onghel van eenen scape...enz enz..

Aan de andere kant geloof ik niet zo in grof of ruw, bloem is nooit grof of ruw..
bloem is bloem en meel is meel, meel is wel grof en/of ruw.. :wink:
Groet'n Henk..

still growing Old.
Gebruikersavatar
Hans Brinkel
Berichten: 5271
Lid geworden op: 04-02-2003 01:00
Locatie: Zoetermeer
Contacteer:

27-11-2004 15:21

[quote="Henk ter Maat"]Hans ,
Hoezo, kunnen verwachten??
Val ik of iets anders wat tegen soms? :oops: quote]
Nee Henk, in zijn geheel niet, ik wist gewoon dat jij dieper op de vertaling in zou gaan :D , wellicht had ik toen ik het artikel wat jaren terug alweer geschreven had beter eerst met jou kunnen overleggen wat betreft de vertaling :wink: ...thats all
Zoals ik al schreef...de vertaling was een zware bevalling,volgende keer vraag ik je hulp! :wink:
groeten
Hans
Gebruikersavatar
Henk ter Maat
Berichten: 6499
Lid geworden op: 23-01-2002 01:00
Locatie: Didam

27-11-2004 18:09

Ha die Hans,

Lijkt me eigenlijk best wel leuk eens te doen, maar mogelijk is zo'n klus beter te doen door John Pannekoek :o of Jan van Kranenburg :oops: , tenminste gezien hun leeftijd in relatie tot de 16e eeuw.......... :-? 8) 8)

WooeeHahahaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa

Nu zijn de brandnetels wat dunnetjes momenteel, maar zal eerst eens beginnen zo scapekop eraf te trekken en wat vettigheid verzamelen.
Eitjes heb ik ergens nog wel liggen :P ...

Mooi stukkie Hans, we kunnen weer effe vooruit.
Groet'n Henk..

still growing Old.
Gebruikersavatar
Henk de Jonge
Berichten: 805
Lid geworden op: 12-08-2002 02:00
Locatie: Amsterdam
Contacteer:

27-11-2004 20:56

Henk en Hans!

Uit 1653, kan je ook veel van opsteken, vertalen doe ik niet maar:
Virgin-Wax :-?

Check onderstaande link naar

Izaak Walton

Vertaal ze!

Met nostalgische groet,
Henk
Wier in het water, blaadjes vallen traag, de karper stijgt gewichtloos.... <: )(((>>>< KSN
Gebruikersavatar
Hans Brinkel
Berichten: 5271
Lid geworden op: 04-02-2003 01:00
Locatie: Zoetermeer
Contacteer:

27-11-2004 21:58

Leuke site en link Henk!, verstanding om het niet te vertalen..als je het woord bloem of tarwe etc etc maar ff laat vallen duik die andere Henk er gelijk bovenop en slaat je gelijk om de oren met voedingslijsten :wink: ...just kidding!!
Hans Brinkel
Gebruikersavatar
Henk ter Maat
Berichten: 6499
Lid geworden op: 23-01-2002 01:00
Locatie: Didam

28-11-2004 10:49

:o :cry: :cry: :cry: :cry:

Kom er niet op, 1 of ander virussie heeft mijn I Expl vernaggelt.

Komt komende week echter weer goed :wink: :wink:
Nu vermoed ik al wel iets bij Virgin Wax, maarja vermoedens hè??

Ergens zal Henk de Jonge ook nog wel wat receppies hebben liggen, net als John en Jan.. :wink:
Groet'n Henk..

still growing Old.
Gebruikersavatar
Henk de Jonge
Berichten: 805
Lid geworden op: 12-08-2002 02:00
Locatie: Amsterdam
Contacteer:

28-11-2004 19:20

Henk,
Je hebt gelijk.. Ooit had ik een soort aardappeldeeg gemaakt. Vanavond tijdens het koken van de aardappels waarvan ik een mooie puree gemaakt had moest ik daar weer aan denken. Met de huidige kennis, enfin
Ik heb een beetje achtergehouden en ga er morgen mee aan de slag, aardappel bollen.
De resultaten komen wel in een ander topic aan de orde.

Groetjes,
Henk
Roelof Schut
Berichten: 196
Lid geworden op: 05-01-2002 01:00

28-11-2004 22:29

Een receptje uit 1801 (inclusief een alternatief voor de bewaarzak :D ).

Dominee W.B. Daniel schreef in 1801 het volgende in 'Landelijke Sporten':

"In Holland houdt men algemeen karpers drie weken of een maand in leven door ze te plaatsen in een net, goed verpakt in nat mos. Men hangt de vissen in de kelder, op een koele plaats, en voedt hen met brood en melk. In Frankrijk voedt men de vissen met brood, gesopt in rode wijn, die door het vlees trekt en het roze kleurt."
Roelof Schut
Berichten: 196
Lid geworden op: 05-01-2002 01:00

28-11-2004 22:33

Nog een wijsheid uit vervlogen tijden.

"De karper is een schuwe vis, die heel voorzichtig bijt, maar op bepaalde tijden is hij te vangen en wel om vier uur 's morgens en om acht uur 's avonds."
Leonard Mascall, 1590
Gebruikersavatar
Hans Brinkel
Berichten: 5271
Lid geworden op: 04-02-2003 01:00
Locatie: Zoetermeer
Contacteer:

28-11-2004 22:41

Roelof Schut schreef:Nog een wijsheid uit vervlogen tijden.

"De karper is een schuwe vis, die heel voorzichtig bijt, maar op bepaalde tijden is hij te vangen en wel om vier uur 's morgens en om acht uur 's avonds."
Leonard Mascall, 1590

toen hadden ze zeker nog geen zomer/winter tijd?? :D
Hans
Gebruikersavatar
Hans Brinkel
Berichten: 5271
Lid geworden op: 04-02-2003 01:00
Locatie: Zoetermeer
Contacteer:

28-11-2004 22:43

Roelof Schut schreef:Een receptje uit 1801 (inclusief een alternatief voor de bewaarzak :D ).

Dominee W.B. Daniel schreef in 1801 het volgende in 'Landelijke Sporten':

"In Holland houdt men algemeen karpers drie weken of een maand in leven door ze te plaatsen in een net, goed verpakt in nat mos. Men hangt de vissen in de kelder, op een koele plaats, en voedt hen met brood en melk. In Frankrijk voedt men de vissen met brood, gesopt in rode wijn, die door het vlees trekt en het roze kleurt."

Die Fransen ook...als er maar wijn in zit he!....maar gek genoeg weet ik er nooit een karper te vangen met oppervlakte aas in Frankrijk, maar ja dat is mischien wel iets voor een andere topic :wink:
gr
Hans Brinkel
Plaats reactie