Water helder maken? Vis eruit!

[steven lenos]

Hallo karpermannen en -vrouwen,

In de Volkskrant een interessant, maar ook verontrustend artikel. Gaat over spannende onderwatertochtjes in het Naardermeer, maar aan het einde wordt verteld over een nieuwe methode om troebel water helder te maken. Dat gebeurt door vis weg te vangen. En niet zo'n klein beetje ook.
Lees hoe ze het Naardermeer, in de woorden van bioloog Beintema, veranderde in 'een aquarium is waaraan alleen het bellenpompje ontbreekt'.

In het Naardermeer staan de waterplanten voorop en worden bovenmaatse snoek en brasem verwijderd. Het heldere Naardermeer is nu het voorbeeld voor menig ander meer in Nederland.

Menig ander meer ook? Ik moet daar niet aan denken. Zie maar één voordeel: als het wegvangen van vis leidt tot een andere verhouding tussen karperbestand en natuurlijk voedsel, zou dat wellicht kunnen leiden tot grotere vis?

Lees zelf op http://www.volkskrant.nl/binnenland/1125033327808.html
Kan zijn dat je moet registreren, maar dat is gratis

groet
Steven

[Jeroen Hof op't]

Dat ligt eraan welke planten er zich huishouden. Grote wiervelden lijken mij niet echt bijdragen aan het opwaarderen van gewicht. Het gaat om de planten die een hoop alg afstoten en waar driehoeks mossels op kunnen groeien.

Daar in tegen zou mos, een ideaal banket kunnen geven voor de karper. Mosdiertjes en zoetwater garnaaltjes gedijen hier namelijk prima op. Een flink overschot aan dit mos lijdt wel tot een toename van gewicht. (Sarulesti!!)

Het is echter niet verkeerd om op sommige wateren het visbestand even te corrigeren. Het moet wel met de intentie zijn dat het oude bestand een verbeterde impuls krijgt.

[Aart Lokhorst]

Bovenmaatse snoek wegvangen is onzin, helpt ook niets om het water helderder te krijgen, integendeel zelfs. Het wegvangen van veel brasem (bodemwoeler nr.1) helpt wel. Maar als zo'n water veel voedingstoffen blijft bevatten is de brasem zo weer terug. Om water helderder te krijgen zodat er weer meer waterplanten gaan groeien is er veel meer nodig dan alleen maar brasem wegvangen en dat zal daar ook wel gebeurd zijn. De karpers zullen meer te vreten hebben als de brasems grotendeels zijn verwijderd, maar als het water al helder is geworden zit er in totaal ook minder vreten voor de witvis (waaronder ook karper) in.

[Frank bosman]

Door het verlagen van de totale biomassa bodemwroeters wordt het water wel helder, als het water helder is en niet al te diep krijgen waterplanten meer kans zich te ontwikkelen. Dan ontwikkeld zich meestal een andere vissamenstelling met meer voorn en snoek.
Als dit lukt is de opzet geslaagd, maar lukt dit niet dan zal net zoals Aart aangeeft de brasemstand zo weer op het oude peil zitten en het water weer troebel worden.

[almer de swaaf]

Door waterbeheerders wordt vaak geen onderscheid gemaakt tussen brasem en karper.. helaas.

meer informatie over maatregelen in meren:
http://www.shallowlakes.net

[Frank bosman]

waarom zou je onderschaid maken als waterbeheerder? Ze hebben een doel en dat wordt dmv wegvangen bereikt, of dat karper en/of brasem is maakt ze niet uit. Een goede visstandbeheerder zou adviseren een deel weg te halen en niet alles waardoor de overgebleven vissen door kunnen groeien

[Aart Lokhorst]

Almer, wat is het verschil dan tussen brasem en karper?

[Thijs van Rees]

Wij, als HSV, pachten het water en dan heb je wel degelijk invloed op de soorten en hoeveelheden vis die worden afgevist. "Ons" water is ook recent afgevist met hetzelfde doel als boven beschreven, waarbij door o.a. het afvissen van zeer grote hoeveelheden vis de waterkwaliteit verbeterd zou moeten worden. Het ging hierbij ook voornamelijk om de helderheid, aangezien het type water van een brasem-snoekbaars (troebel) in een snoek-voorn (helder met veel "groen") moest verranderen. Diverse partijen als Zuiveringschap, HSV's, OVB en beroepsvisser zijn om de tafel gegaan waarbij wij als HSV duidelijk naar voren hebben gebracht de karper niet te laten afvissen, waarmee accoord is gegaan. Deze hoeveelheid in het afvissingsplan is vervangen door brasem.

Het is dus wel degelijk mogelijk om dit te beinvloeden.

Volgen de "experts" is het bij een dergelijke reorganisatie van een visbestand als boven beschreven (in ons verenigingswater) wel degelijk van belang dat grote snoek word afgevist.

Alstjeblieft Aart, ga me niet vragen waarom , heb het afgelopen jaar al dusdanig veel informatie te verwerken gekregen dat ik me deze kwestie niet meer voor de geest kan halen.

[Jeroen houdijk]

Het verschil tussen brasem en karper in deze kwestie is dat brasem veel meer bodemmateriaal opwervelt dan karper. Dus ook een veel grotere invloed heeft op de vertroebeling van het water.

Lastig blijft dat we aan de ene kant zeggen dat karper zich niet of nauwelijks voortplant en dus heel beheersbaar is. Aan de andere kant echter, proberen we hard te maken dat karper geen exoot is.

Jeroen

[Aart Lokhorst]

Thijs, omtrent die grote snoek zal ik contact opnemen met de OVB.
Jeroen. bij dezelfde biomassa van brasem als karper veroorzaakt brasem het dubbele aan vertroebeling door bodemwoeling (Rivo onderzoek 'bodemwoelende vissen 1992'). Karper plant zich wel degelijk reeds eeuwenlang voort in de grote open watersystemen en in sommige (vaak gemiddeld genomen ondiepe) polders.

[Frank bosman]

Nou volgens mij kunnen karpers een behoorlijk troebel water veroorzaken, karper en brasem zijn bodemwoelers (bentische vissen) die de bodem omwoelen, en dragen bij aan het vertroebelen van het water. Alleen brasem weghalen is niet voldoende omdat de karpers ook bijdragen aan het troebele water.

Voor een witvisser heeft de brasem meer waarde als een karper, dat moet je ook realiseren! Soms is het beter om een bepaalde hoeveelheid karpers weg te halen hoe hard het ook mag klinken. Bij een waterbeheerder is de waterkwaliteit vaak belangrijker dan een paar karpers.

[albert plas]

Maar dit is toch geen nieuwe manier van aanpak? Ik kan me herrinneren dat ze voor een paar jaar terug op het zuidlaardermeer ook al zoiets aangepakt hebben. Daar schijnt het redelijk tot goed te werken.

Groeten,

Albert

[steven lenos]

Wel jammer van die grote snoek. Mooie vis, zeker ook om te vangen. Hoe gaat dat afvangen in zijn werk? Wordt die vis overgezet naar ander water? Zou jammer zijn als grote, dikke oude snoekenmama's zouden verdwijnen.

groet
Steven

[Dick Appel]

Voor een witvisser heeft de brasem meer waarde als een karper, dat moet je ook realiseren! Soms is het beter om een bepaalde hoeveelheid karpers weg te halen hoe hard het ook mag klinken.

Mijn gevoel zegt dat je in 9 v/d 10 wateren eerder kunt spreken van een brasem "plaag" dan van karper. Bovendien herstelt een brasempopulatie zich vrij snel nadat er tonnen zijn uitgevist, na een paar jaar ben je weer terug bij af. Bij karper is dit veel minder het geval. Wat je er uithaalt krijg je meestal niet meer terug. Voorzichtig dus met het afvangen van karper.

[Dick Appel]

Hoe gaat dat afvangen in zijn werk? Wordt die vis overgezet naar ander water?

Linea recta vismeelfabriek. (dit gebeurd zover ik weet bij grote brasem afvangsten)

[Aart Lokhorst]

Dick, als een verstandige beroepsvisser de brasem wegvangt gebeurt dat niet want bij verkoop als pootvis brengt brasem tenminste 3 1/2 x zoveel op dan met bestemming vismeelfabriek...

[Aart Lokhorst]

Albert, is inderdaad niets nieuws. Maar alleen maar vis (meestal dus brasem) wegvangen helpt op zich maar tijdelijk want als het betreffende water even voedselrijk blijft daarna herstelt de brasemstand zich weer in 3- 4 jaar.

[Klaas van den Herik]

5 Conclusie en aanbevelingen voor onderzoek


………………………………..……………………………………………..


De hoeveelheid zwevend materiaal die door 100kg/ha benthivore brasem bij 17ºC in suspensie wordt gehouden bedraagt 9 mg/l. Hiervan bestaat 7.6 mg/l uit anorganisch materiaal (gloeirest). Aangenomen kan worden dat als direct gevolg van bodemwoeling door 100 kg/ha benthivore brasem er +/- 61 g/m²/dag materiaal resuspendeert en sedimenteert. Hiervan bestaat 87% uit anorganisch materiaal, het overige is organisch.

De lengte van de bodemwoelende brasem tussen de 25-50 cm is niet of nauwelijks van invloed op de hoeveelheid geresuspendeerd materiaal.

De hoeveelheid materiaal die door benthivoor foeragerende karpers in resupensie wordt gebracht ligt 50% lager dan de vergelijkbare hoeveelheden brasem.

Als gevolg van het foerageergedrag van de benthivore brasem neemt het doorzicht af. De afname veroorzaakt door 100 kg/ha benthivore brasem bij 17ºC uitgedrukt in reciproke Seccidiepte bedraagt 0.45 mˉ¹. Voor de extinctie komt dit onder dezelfde omstandigheden, neer op een extinctieverhoging van 0.40 mˉ¹.

Uit de resultaten is gebleken dat planktivore vis na mei goed instaat is om de Daphnia populatie te onderdrukken.

Er is een positief verband gevonden tussen het chlorofyl-a gehalte en de nutriënten concentraties enerzijds en de visdichtheid anderzijds. Ook blijkt de temperatuur het nutriënten gehalte te beïnvloeden. De vis brengt nutriënten direct of indirect vanuit de bodem in de waterkolom.

Bovenstaande resultaten gelden onder de condities van kleibodem, 1 m waterdiepte en geen windeffecten.

In paragraaf 4.2 wordt een methode beschreven om onder bepaalde voorwaarden de resultaten uit dit onderzoek toe te passen in andere gebieden. Voor het vervolg van dit onderzoek is het van belang dat wordt getest of het werkelijk mogelijk is om de uit dit experiment afkomstige resultaten te vertalen naar ander gebieden. Hiervoor is het noodzakelijk om inzicht te verkrijgen in de hoeveelheid materiaal die suspendeert en sedimenteert in diverse proefgebieden. Ook moeten er gegevens zijn over de visstand in de betrokken gebieden. Verder is het van belang om inzicht te hebben in de turbulentie van het water als gevolg van wind en golven en het voedselaanbod voor benthivore vis. Aanvullend onderzoek, waarbij onder gestandaardiseerde omstandigheden het effect van wind op het door vis geresuspendeerde materiaal wordt onderzocht lijkt noodzakelijk.

Om meer gefundeerde uitspraken te kunnen doen over het effect dat benthivore vis heeft op de consolidatie van de bodem is verder onderzoek naar dit proces noodzakelijk. Tevens is het van belang dat inzicht wordt verkregen in de inpasbaarheid van de resultaten van dit onderzoek in bestaande slibmodellen.






Effect van bodemwoelende vis op de waterkwaliteit 29

[Aart Lokhorst]

Klaas, klopt is de letterlijke tekst uit dat rapport. Even uit de praktijk, jaren geleden is er op het Wolderwijd ca. 400.000 ton brasem weggevangen ook met het doel het water helderder te krijgen en hierdoor de groei van de waterplanten te bevorderen. Maar aangezien er niets aan de voedselrijkdom van dit meer veranderde was de biomassa brasem in ca. 3 jaar daarna weer even groot. Daarna is men alle Randmeren gaan 'doorspoelen', velden met kranswieren aangelegd etc. en momenteel is het doorzicht overal vrij sterk verbeterd en de groei van waterplanten is aardig toegenomen met mede als gevolg een sterk verbeterde snoekstand en een afgenomen brasemstand en wat minder snoekbaars. De vanaf dit najaar uit te zetten projectspiegeltjes zullen een mooie toekomst op de Randmeren tegemoet kunnen zien. Tegen Frank wil ik nog zeggen dat RWS (als Rijkswaterbeheerder) geen enkel probleem had met de uitzetting van pootspiegeltjes, temeer daar we dit zeer terughoudend doen zodat ze alle mogelijkheden hebben om daar groot te kunnen worden.

[Frank bosman]

OK Aart, houwen zo die instelling. Er is nog een hele weg te gaan volgens mij want er zijn nog genoeg mensen die erg argwanend zijn tegenover visuitzettingen en vooral van karpers!

[Aart Lokhorst]

Op zich klopt dat Frank, maar ik ben er nog geen een tegengekomen die we tot dusver niet met steekhoudende argumenten hebben kunnen overtuigen. Dit zit vnl. in het feit dat we sterk terughoudend zijn qua uitzettingsvoorstellen / uitzettingen en dan is men meestal verbaasd en wordt er gereageerd met 'niet meer'...
Men denkt nl. nog altijd aan de 'dumpingen' van karper van weleer en dat is in tegenstelling tot onze uitgangspunten.

[steven lenos]

Zal het maar verklappen: heb het niet zo op brasem. Dat die wordt afgevangen vind ik niet zo erg. Maar snoek is een ander verhaal. Mooie vis. En niet echt een bodemwroeter. Weet een van jullie waarom die wordt afgevangen? En dan nog wel de bovenmaatse

[Frank bosman]

Als je al het voedsel wegneemt van die grote snoeken hebben ze geen eten meer en zullen ze zich tegoed gaan doen aan de nieuwe aanwas die je juist zo graag wilt hebben. Dit lijkt mij de reden waarom ze de grote snoeken ook verwijderen.

[Thijs van Rees]

Wat ik me zo kon herinneren lag het probleem met de grote roofvis vooral in het feit dat deze grote rovers hun kleine nakomelingen als lunch en diner gebruiken, waardoor een onevenwichtig roofvisbestand ontstaat met vrijwel alleen maar grote roofvis. Wat dit met het afvissen van bodemwoelende vis te maken heeft. In veel gevallen is het doel van het afvissen van die bodemwoelende vis (zo ook bij ons) het trachten de helderheid van het water te verbeteren, veelal in het kader van de richtlijnen waar we over een jaar of 10 mee te maken krijgen. Water waar nu veelal bodemwoelende vis rondzwemt (troebel brasem/snoekbaars water) moet straks veranderen in het watertype snoek/voorn en daar heb je een evenwichtig bestand aan roofvis voor nodig en niet een overmaat aan grote roofvis die de kleintjes wegwreten, wat bij ons duidelijk het geval is.

[steven lenos]

Hallo Thijs,

Dank. Logisch verhaal. Kan me voorstellen dat het werkt en 'uit onderzoek blijkt' (mooie formulering altijd) dat het werkt.
Overigens droom ik wel eens van wateren met een overmaat aan grote roofvis. Zo beleef ik het helaas niet. Doe ik toch iets fout.
Moeten vissers op snoek nu ongerust worden over merkbare afname van grote en zeer grote snoek? Wordt het vangen van bovenmaatse snoek in dat soort wateren net zo moeilijk als het vangen van bovenmaatse snoekbaars nu vaak is?